------------------------------------------------------------------------------------------------Το μεταρρυθμιστικό πακέτο το οποίο καλούνται να εγκρίνουν σήμερα οι Τούρκοι πολίτες αφορά 26 άρθρα του Συντάγματος, το οποίο είναι δημιούργημα της χούντας του 1980, και καλύπτουν ευρύτατο πεδίο, από τα δικαιώματα των παιδιών και την ενίσχυση της προστασίας της ιδιωτικής ζωής, μέχρι τη συγκρότηση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Δικαστικού Συμβουλίου.
Με αφορμή αυτές ακριβώς τις ρυθμίσεις δέχεται σκληρή κριτική ο κ. Ερντογάν, ότι τελικώς με πρόσχημα τον «εκδημοκρατισμό» επιχειρεί να κατοχυρώσει συνταγματικά την επιβολή του πολιτικού ελέγχου της «ανεξάρτητης» δικαιοσύνης. Το δικαστικό σύστημα της Τουρκίας εμφανίζεται ως το τελευταίο ανάχωμα του στρατιωτικοπολιτικού κοσμικού κατεστημένου στην προσπάθεια του κ. Ερντογάν να εξασφαλίσει την πλήρη και απόλυτη εξουσία.
Στη γειτονική χώρα, που σήμερα εμφανίζεται διχασμένη βαθιά, οι υποστηρικτές του «Ναι» δεν είναι μόνο τα συντηρητικά και θρησκευόμενα τμήματα του πληθυσμού που έχουν αποκτήσει στενούς πια δεσμούς με το ισλαμικών καταβολών ΑΚΡ, αλλά και τμήματα της προοδευτικής ελίτ που στηρίζει τον δημοκρατικό εκσυγχρονισμό, παρά τους κινδύνους που προβάλλουν. Εξάλλου η νέα μικρομεσαία τάξη που έχει αναδειχθεί στην Τουρκία οφείλει την ύπαρξη και την πρόοδό της στην πολιτική των κυβερνήσεων Ερντογάν, καθώς από το 2002 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σχεδόν τριπλασιάστηκε.
Oι αντίθετοι
Οι υποστηρικτές του «Οχι» εκπροσωπούν κυρίως την κοσμική ελίτ της χώρας και τα κομμάτια εκείνα του τουρκικού λαού που αντιμετωπίζουν με μεγάλη καχυποψία τον Τ. Ερντογάν και δεν πείθονται από τις συνεχείς, τον τελευταίο καιρό, καθησυχαστικές δηλώσεις του ότι δεν έχει ισλαμική ατζέντα.
Οι επιλογές όμως στην ίδια την εξωτερική πολιτική, που αποκτά όλο και περισσότερο νεοοθωμανικό ιδεολογικό υπόβαθρο, με τη θρησκεία να καταλαμβάνει θέση βασικού πυλώνα, αλλά και με την έντονη φημολογία ότι από τις πρώτες πράξεις της κυβέρνησης μετά το δημοψήφισμα θα είναι η επαναφορά του θέματος της ελεύθερης χρήσης της μαντίλας στα πανεπιστήμια, μεγαλώνουν την καχυποψία για την ειλικρίνεια των προθέσεων του κ. Ερντογάν.
Ο Τούρκος ηγέτης σήμερα μετράει τις δυνάμεις του μετά από μια περίοδο συνεχούς σύγκρουσης με τους στρατηγούς και εν όψει των εκλογών του Ιουλίου του 2011, καθώς εάν αναδειχθεί και πάλι νικητής, θα εμπεδώσει πλήρως την πολιτική κυριαρχία του στην Τουρκία.
ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
Παραμένει «βαρίδι» το Κουρδικό
Για την επόμενη μέρα του δημοψηφίσματος όμως παραμένει κορυφαίο πρόβλημα το Κουρδικό, καθώς οι πρωτοβουλίες του κ. Ερντογάν δεν απέδωσαν αλλά αντίθετα επικρίθηκαν τόσο από την εθνικιστική αντιπολίτευση όσο και από τους ίδιους τους Κούρδους.
Το μεγαλύτερο κουρδικό κόμμα έχει καλέσει σε μποϊκοτάρισμα του δημοψηφίσματος κατηγορώντας τον κ. Ερντογάν ότι δεν διαβουλεύθηκε με τους Κούρδους ώστε να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το κουρδικό στοιχείο, ενώ στις 20 Σεπτεμβρίου λήγει η εκεχειρία που είχε κηρύξει μονομερώς το ΠΚΚ.
Εξάλλου καμία μεταρρύθμιση ή αναθεώρηση του τουρκικού Συντάγματος δεν θα είναι αρκετή και δεν θα καταστήσει την Τουρκία δημοκρατική χώρα, εάν δεν αντιμετωπίσει με σύγχρονους όρους την αποκατάσταση πλήρων δικαιωμάτων στα περίπου 18 εκατ. Κούρδων που ζουν σήμερα στην Τουρκία.
Ευρωτουρκικές σχέσεις
Αγκάθι για την ελληνική εξωτερική πολιτική
Η έγκριση του μεταρρυθμιστικού πακέτου θα ενισχύσει σημαντικά το διεθνές προφίλ της Τουρκίας, καθώς θα ερμηνευθεί ως αποφασιστικό βήμα για τον εκδημοκρατισμό και εκσυγχρονισμό της μεγάλης αυτής μουσουλμανικής χώρας.
Στις Βρυξέλλες αλλά και στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα γίνει με απόλυτη ικανοποίηση δεκτή η είδηση της έγκρισης των μεταρρυθμίσεων, που αποτελούν βασική προϋπόθεση για την εκπλήρωση των Κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Συγχρόνως όμως η εξέλιξη αυτή θα δώσει άλλη διάσταση στις ευρωτουρκικές σχέσεις, καθώς οι υποστηρικτές της Αγκυρας θα ζητήσουν την άρση όλων των «πρόσθετων εμποδίων» που έχουν εγερθεί στον ευρωπαϊκό δρόμο της, ώστε να μην... αποθαρρυνθεί η μεταρρυθμιστική πορεία της χώρας.
Σε δυσάρεστη θέση
Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να κορυφωθούν το επόμενο διάστημα οι πιέσεις για ξεπάγωμα Κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, είτε από αυτά που έχει μπλοκάρει η κυπριακή κυβέρνηση είτε από τα οκτώ που μένουν στάσιμα με απόφαση της ΕΕ, λόγω της άρνησης της Τουρκίας να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο επέκτασης της Τελωνειακής Ενωσης προς την Κύπρο.
Εάν μάλιστα, όπως όλα δείχνουν, οι συνομιλίες στο Κυπριακό δεν καταλήξουν σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα, στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, Λευκωσία και Αθήνα θα βρεθούν σε ιδιαίτερα δυσάρεστη θέση, προκειμένου να μπορέσουν να διατηρήσουν συνδεδεμένη την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας με το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά, κάτι που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Η πλήρης επικράτηση του κ. Ερντογάν προσφέρει όμως την ευκαιρία για να αποδειχθεί εάν η «επένδυση» που έκαναν οι ελληνικές πολιτικές ηγεσίες από το 2002 και εντεύθεν (Κ. Σημίτης, Κ. Καραμανλής και Γ. Παπανδρέου) στο πρόσωπο του κ. Ερντογάν ήταν ορθή.
Η απουσία κάθε κίνησης καλής θέλησης από την Τουρκία, η διατήρηση των διεκδικήσεων εναντίον της χώρας μας, η συνέχιση της τουρκικής κατοχής στην Κύπρο αποδίδονταν όλα αυτά τα χρόνια στα «γεράκια» του στρατιωτικού κατεστημένου, που δεν άφηναν -υποτίθεται- ελευθερία κινήσεων στον κ. Ερντογάν. Ο κ. Παπανδρεου με θαρραλέα και παράτολμα ανοίγματα στην Αγκυρα έχει στρώσει το έδαφος. Μένει στον ίδιο τον κ. Ερντογάν να αποδείξει ότι είναι πράγματι «περιστερά», όπως δηλαδή τον έχει αποδεχθεί η ελληνική πολιτική ηγεσία.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
