Κάθε πόνος, ποικίλης έντασης που εντοπίζεται στην κεφαλή , το πρόσωπο και τον τράχηλο λέγεται κεφαλαλγία. Αν ο πόνος εντοπίζεται κυρίως στο πρόσωπο λέγεται προσωπαλγία. Αν πόνος εντοπίζεται στον αυχένα χαρακτηρίζεται ως αυχεναλγία και αν εντοπίζεται στον τράχηλο χαρακτηρίζεται ως τραχηλοδυνία.
Ο πόνος στην κεφαλή ή το πρόσωπο μπορεί να είναι εντοπισμένος ή διάχυτος, τυπικός ή άτυπος ή και εξ αντανακλάσεως, δηλαδή αλλού παράγεται ο πόνος και αλλού εκδηλώνεται. Πηγή πρόκλησης κεφαλαλγίας ή προσωπαλγίας μπορεί να είναι οποιοδήποτε ανατομικό μόριο της κεφαλής και του τραχήλου. Τα αίτια του πόνου άλλοτε είναι εμφανή και άλλοτε παρά τον προσεκτικό έλεγχο παραμένουν άγνωστα.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ
Πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες
1. Ημικρανία
2. Κεφαλαλγία τάσεως
3. Αθροιστική κεφαλαλγία και άλλες αυτόνομες τριδυμικές κεφαλαλγίες
4. Άλλες πρωτογενείς κεφαλαλγίες
2. Κεφαλαλγία τάσεως
3. Αθροιστική κεφαλαλγία και άλλες αυτόνομες τριδυμικές κεφαλαλγίες
4. Άλλες πρωτογενείς κεφαλαλγίες
Δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες
5. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε τραυματισμό της κεφαλής και/ή του αυχένα
6. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε διαταραχές των ενδοκρανιακών ή τραχηλικών αγγείων
7. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε μη αγγειακή ενδοκρανιακή διαταραχή
8. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε κάποια ουσία ή στην αποχή από τη λήψη της ουσίας αυτής
9. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε λοίμωξη
10. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε διαταραχή της ομοιόστασης
11. Κεφαλαλγία ή προσωπαλγία που αποδίδεται σε διαταραχή του κρανίου, του αυχένα, των οφθαλμών, των αυτιών, της μύτης, των δοντιών, του στόματος ή άλλης δομής του προσώπου ή του κρανίου
12. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε ψυχιατρική διαταραχή
5. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε τραυματισμό της κεφαλής και/ή του αυχένα
6. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε διαταραχές των ενδοκρανιακών ή τραχηλικών αγγείων
7. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε μη αγγειακή ενδοκρανιακή διαταραχή
8. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε κάποια ουσία ή στην αποχή από τη λήψη της ουσίας αυτής
9. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε λοίμωξη
10. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε διαταραχή της ομοιόστασης
11. Κεφαλαλγία ή προσωπαλγία που αποδίδεται σε διαταραχή του κρανίου, του αυχένα, των οφθαλμών, των αυτιών, της μύτης, των δοντιών, του στόματος ή άλλης δομής του προσώπου ή του κρανίου
12. Κεφαλαλγία αποδιδόμενη σε ψυχιατρική διαταραχή
Κρανιακές νευραλγίες, κεντρικές και πρωτογενείς προσωπαλγίες και άλλες κεφαλαλγίες
13. Κρανιακές νευραλγίες και κεντρικές αιτίες πόνου στο πρόσωπο
14. Άλλες κεφαλαλγίες, κρανιακές νευραλγίες, κεντρικός ή πρωτογενής πόνος στο πρόσωπο
13. Κρανιακές νευραλγίες και κεντρικές αιτίες πόνου στο πρόσωπο
14. Άλλες κεφαλαλγίες, κρανιακές νευραλγίες, κεντρικός ή πρωτογενής πόνος στο πρόσωπο
ΔΟΝΤΙΑ, ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
Μία οδονταλγία μπορεί να προέλθει από μία πολφίτιδα, περιοδοντίτιδα, ακρορριζική φλεγμονή, βλάβη της οδοντίνης ή της οστεΐνης στιβάδας του δοντιού και τέλος από την άτυπη οδονταλγία. Η τελευταία παρατηρείται συνήθως σε μεσήλικες γυναίκες με πόνο που εντοπίζεται σε έναν ή περισσότερους γομφίους οδόντες. Ο πόνος αυτός συνήθως ξεκινάει μετά από κάποιον οδοντικό τραυματισμό. Οι οδονταλγίες μπορεί να αντανακλούν σε διάφορα σημεία του προσώπου, του τραχήλου και κυρίως στο αυτί. Πόνοι επίσης που προέρχονται από άλλες στοματοπροσωπικές περιοχές μιμούνται τις οδονταλγίες . Μία οδοντική λοίμωξη μπορεί να επεκταθεί προς το σύστοιχο ιγμόρειο και η κατάσταση που δημιουργείται μπορεί να μιμείται την ιγμορίτιδα. Κάποιος στοματοπροσωπικός πόνος και η τροποποιημένη νευρική αισθητικότητα μπορεί να είναι το αρχικό σημείο ενός στοματοφαρυγγικού ή ρινοφαρυγγικού καρκίνου.
Η εκδήλωση στοματοπροσωπικού πόνου και δυσφορίας μπορεί να οφείλονται σε διαταραχές του οστού της κάτω γνάθου που είναι χρόνια και καλοήθους φύσεως. Είναι όμως δυνατόν τα παραπάνω συμπτώματα να οφείλονται σε κάποια πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή κακοήθη εξεργασία του οστού. Ο συνηθέστερος κακοήθης όγκος του οστού της κάτω γνάθου είναι το μεταστατικό καρκίνωμα από καρκίνο συνήθως του μαστού, προστάτη, θυρεοειδή και του νεφρού. Η μεταστάσεις από αυτά τα όργανα στο οστούν της κάτω γνάθου είναι ασυνήθιστες.
Ένας έγκλειστος σωφρονιστήρας μπορεί να είναι η αιτία εντοπισμένου πόνου ή ανακλώμενου πόνου στο αυτή ή άλλες περιοχές του προσώπου και του κρανίου. Ο πόνος εξαφανίζεται μόλις αφαιρεθεί ο έγκλειστος σωφρονιστήρας.
ΚΡΟΤΑΦΟΓΝΑΘΙΚΗ ΔIΑΡΘΡΩΣΗ
Οι προωτιαίοι πόνοι και οι ωτοδυνίες που σχετίζονται με τη μάσηση ή την ομιλία και δεν έχουν οδοντική, μυϊκή, ρινική, παραρρινοκολπική και ρινοφαρυγγική προέλευση μπορεί να προέρχονται από την κροταφογναθική διάρθρωση. Η διάρθρωση πονάει, όταν πάσχει ο αρθρικός της θύλακος, οι προσφύσεις του διάρθριου δίσκου και η ανατομική υποστήριξη του δίσκου, που βρίσκεται πίσω από αυτήν. Οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, λοιμώδης αρθρίτιδα, συμφύσεις ή αγκύλωση της κροταφογναθικής μπορεί να προκαλέσουν ισχυρό πόνο.
Οι πτερυγοειδείς μύες του δεξιού πλαγίου, εκ των έξω (έχει αφαιρεθεί το ζυγωματικό τόξο, από δε τον κλάδο της κάτω γνάθου έχει κοπεί με σμίλη η κορωνοειδής απόφυση το συνεχόμενο μέρος της).Ο πόνος στην κροταφογναθική διάρθρωση μπορεί να οφείλεται και σε σύπαση του έσω και έξω πτερυγοειδούς μυός.
Οι λειτουργικές διαταραχές της διάρθρωσης μπορεί να προκαλέσουν επίσης ισχυρό πόνο. Μια πάσχουσα διάρθρωση μπορεί να προκαλέσει πόνο κατά τη συνήθη λειτουργία της κάτω γνάθου. Τα ενοχλήματα των ασθενών με σύνδρομο κροταφογναθικής διάρθρωσης επιδεινώνονται, όταν αυτοί βρίσκονται υπό συνθήκες εντόνου άγχους, υπερέντασης και κατάθλιψης.
