Οδοντιατρική κλινική εφαρμογών Laser

TΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΕΙΔΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΩΝ lASER

Η βάση για την ύπαρξη των Laser τέθηκε το 1917 από τον Albert Einstein(stimulated emission theory). Σχεδόν μισό αιώνα αργότερα, το 1960, ο Theodore Mainman δημιούργησε το πρώτο πραγματικό Laser, το Ruby Laser.
Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια έρευνας, δημιουργήθηκαν πολλοί νέοι τύποι Laser (Helium-Neon Laser, Argon Ion Laser, Laser Διοξειδίου του Άνθρακα, Laser Νεοδυμίου, Laser Ερβίου, Alexandrite Laser, Titan-Sapphire Laser, Διοδικά Laser, Dye Laser, Free Electron Laser, Excimer Laser, Femtosecond Laser κ.λ.π.) και οι τεράστιες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις οδήγησαν στα σημερινά Laser, τα Laser του 21ου αιώνα με τις θεαματικές εφαρμογές στην Οδοντιατρική, αλλά και στην Ιατρική Επιστήμη γενικότερα. Η επίδραση ενός Laser στους ιστούς βασίζεται στις ιδιότητες απορρόφησης του συγκεκριμένου μήκους κύματος του από τα συστατικά των ιστών και εξαρτάται πάντοτε από τον τύπο του Laser.

Τα Laser χωρίζονται γενικά σε 2 κατηγορίες: στα Laser μαλακών ιστών και στα Laser σκληρών ιστών, και μπορεί να είναι παλμικά ή συνεχή. Στην Ιατρική και στην Οδοντιατρική χρησιμοποιούνται αρκετά είδη και τύποι Laser. Τα κυριότερα 5 είδη τους που χρησιμοποιούνται σήμερα στην Οδοντιατρική, με διάφορες υποκατηγορίες και εφαρμογές το καθένα, είναι τα εξής:

• Τα Laser ερβίου:

  Τα κυριότερα Laser ερβίου είναι το Er:YAG Laser με μήκος κύματος 2940nm, και το Er,Cr:YSGG Laser με μήκος κύματος 2780 nm. Και τα δυο αυτά μήκη κύματος ανήκουν στο υπέρυθρο φάσμα και είναι αόρατα από το ανθρώπινο μάτι. Πρόκειται για δυο παλμικά Laser σκληρών και μαλακών ιστών που χρησιμοποιούνται σε πάρα πολλές εφαρμογές στην Οδοντιατρική και κυρίως στην Οδοντική Χειρουργική (σφραγίσματα), στην Περιοδοντολογία, στην Αισθητική Οδοντιατρική (παρασκευή δοντιών για αισθητικές όψεις-ένθετα-επένθετα, αδροποίηση για “bonding”, πλαστικές επεμβάσεις κ.λ.π.), στη θεραπεία της άφθας και του έρπητα, στην αντιμετώπιση αυχενικών υπερευαισθησιών των δοντιών, και στη Χειρουργική του στόματος.
  Μια από τις κυριότερες χρήσεις των Laser ερβίου είναι στην Οδοντική Χειρουργική, όπου χρησιμοποιούνται για την ανώδυνη αντικατάσταση του τροχού κατά την παρασκευή των δοντιών για σφραγίσματα. Τα δυο αυτά μήκη κύματος και κυρίως το Er:YAG Laser των 2940nm, έχουν πολύ μεγάλο δείκτη απορρόφησης στο νερό (που φυσικά αποτελεί κύριο συστατικό του οργανισμού μας) και στον υδροξυαπατίτη (που αποτελεί κύριο συστατικό των δοντιών), και πάρα πολύ μικρό βάθος διείσδυσης. Ενώ η αρχική χρήση αυτών των Laser τον περασμένο αιώνα, βασίστηκε σχεδόν αποκλειστικά στην απορρόφηση του μήκους κύματος από αυτά τα δυο εσωτερικά συστατικά των ιστών (νερό και υδροξυαπατίτη), σήμερα η χρήση τους βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην απορρόφηση του μήκους κύματος από το νερό και μάλιστα όχι μόνο του ιστού, αλλά σε μεγάλο βαθμό από το νερό του εξωτερικού spray που τροφοδοτεί το ίδιο το Laser. Γι’ αυτό το λόγο και σε συνδυασμό με τα εξαιρετικά μικρά εύρη παλμού (μερικά εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου), τα σημερινά Laser ερβίου είναι ανώδυνα. Ειδικά το Er:YAG Laser των 2940nm που έχει τον μεγαλύτερο δείκτη απορρόφησης στο ίδιο το νερό (Η2Ο), πολύ μικρότερα εύρη παλμού και το μικρότερο βάθος διείσδυσης, είναι τελείως ανώδυνο, ενώ για το Er,Cr:YSGG Laser των 2780nm, που έχει μεγαλύτερο δείκτη απορρόφησης στις ρίζες (OH)-, μπορεί να χρειαστεί αναισθησία σε ένα πολύ μικρό ποσοστό σφραγισμάτων.
  Επειδή εκτός από τους μαλακούς, και οι σκληροί ιστοί του στόματος (δηλαδή τα δόντια μας, το οστό, καθώς και η οδοντική τρυγία) περιέχουν νερό, τα δυο αυτά Laser είναι τα κατεξοχήν Laser σκληρών ιστών. Και μάλιστα επειδή η τερηδόνα περιέχει πολύ περισσότερο νερό από ότι η υγιής οδοντίνη και αδαμαντίνη (σμάλτο), τα Laser αυτά με σωστή ρύθμιση των παραμέτρων τους, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επιλεκτική αφαίρεση μόνο της τερηδόνας, γεγονός που σε συνδυασμό με την αυξημένη αδροποιητική τους ικανότητα και την αποστείρωση της κοιλότητας που παρέχουν, σημαίνει μικρότερα, ομορφότερα και ασφαλέστερα σφραγίσματα.
  Μάλιστα, υπάρχει ένα συγκεκριμένο μηχάνημα Er:YAG Laser, το οποίο έχει ενσωματωμένο ένα δεύτερο διαγνωστικό Laser και με τον μηχανισμό Detect / Feedback System, το διαγνωστικό Laserεντοπίζει την τερηδόνα και δίνει τις πληροφορίες στο κύριο Laser, μαζί με την εντολή να την αφαιρέσει αυτόματα. Με τον ίδιο ακριβώς μηχανισμό, μπορεί επίσης να γίνει και ο εντοπισμός και η αυτόματη αφαίρεση της υποουλικής τρυγίας (πέτρας), η αφαίρεση του φλεγμονώδους επιθηλίου των ούλων και η νεαροποίηση της επιφάνειας της ρίζας και των ούλων κατά την περιοδοντική θεραπεία. Με αυτόν τον τρόπο αντικαθιστά πλήρως την παραδοσιακή υποουλική απόξεση, αποφεύγοντας τις περισσότερες φορές τις χειρουργικές επεμβάσεις και τα ράμματα και μάλιστα ανώδυνα, με καθόλου ή ελάχιστο πόνο μετά την επέμβαση και με καλύτερα και ταχύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα λόγω της ισχυρής αναπλαστικής δράσης του Laser.
  Το σπουδαιότερο σημείο της χρήσης αυτών των Laser είναι το γεγονός ότι επειδή το βάθος διείσδυσης τους είναι πάρα πολύ μικρό και η σημερινή τεχνολογία μας παρέχει τη δυνατότητα να έχουμε χρονικά εύρη παλμού κατά πολύ μικρότερα από τον χρόνο που χρειάζεται το νεύρο του δοντιού να αντιληφθεί το ερέθισμα, το νεύρο δεν αισθάνεται καμία θερμική μεταβολή και γι’ αυτό το λόγο τα Laser αυτά και κυρίως το Er:YAG Laser, είναι τελείως ανώδυνα. Με τον ίδιο τρόπο και βασιζόμενοι στον ίδιο μηχανισμό απορρόφησης και βάθους διείσδυσης, μπορούμε με τα Laser αυτά να αφαιρέσουμε και τα παλιά άσπρα σφραγίσματα, φυσικά και πάλι ανώδυνα. Δηλαδή, με το Er:YAG Laser, ο οδοντιατρικός τροχός αποτελεί παρελθόν. Μοναδικός περιορισμός είναι τα παλιά μεταλλικά μαύρα σφραγίσματα, γιατί επειδή το Laser είναι φώς, το μέταλλο του σφραγίσματος λειτουργεί σαν καθρέφτης και το Laser αντανακλάται επάνω του, οπότε η αφαίρεση του σφραγίσματος γίνεται προσεκτικά με τον τροχό - χωρίς αυτό να σημαίνει πόνο, γιατί τροχίζουμε το σφράγισμα και όχι το δόντι – και στη συνέχεια μπορούμε να αφαιρέσουμε ανώδυνα την τερηδόνα με το Laser.
  Φυσικά, τα Laser ερβίου είναι και Laser μαλακών ιστών, καθώς και οι μαλακοί ιστοί (βλεννογόνος, ούλα, δέρμα κ.λπ.) περιέχουν μεγάλο ποσοστό νερού. Το γεγονός ότι συνδυάζουν την ικανότητα κοπής και μαλακών και σκληρών ιστών, κάνει τα Laser ερβίου εξαιρετικά χειρουργικά εργαλεία. Επιπλέον, επειδή και τα μικρόβια περιέχουν νερό, οπουδήποτε χρησιμοποιηθεί ένα Laser ερβίου, έχουμε και πλήρηαποστείρωση της περιοχής, ενώ λόγω της ισχυρής αναισθητικής - αναλγητικής δράσης και της αυξημένης αναπλαστικής ικανότητας των Laser ερβίου, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι πολύ μικρότερος και οι πληγές επουλώνονται πολύ πιο γρήγορα, σε σχέση με τις συμβατικές χειρουργικές μεθόδους. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές και εντυπωσιακές χειρουργικές εφαρμογές του Er:YAG Laser είναι στη θεραπεία της περιστεφανίτιδας. Η περιστεφανίτιδα είναι μια πάθηση που εμφανίζουν οι σωφρονιστήρες (φρονιμίτες), κατά την οποία ο φρονιμίτης σκεπάζεται από μια πολύ επώδυνη καλύπτρα και ο ασθενής δυσκολεύεται ακόμη και να ανοιγοκλείσει το στόμα, ενώ έχει και την τάση να υποτροπιάζει συχνά. Πολλές φορές η μοναδική ουσιαστική λύση είναι η εξαγωγή του δοντιού, καθώς οι συνηθισμένες θεραπευτικές λύσεις ανακουφίζουν μόνο προσωρινά. Η εκτομή της καλύπτρας με το Er:YAG Laser γίνεται χωρίς αναισθησία, και ο ασθενής όχι μόνο δεν πονάει, αλλά ταυτόχρονα ανακουφίζεται αυτόματα από τον πόνο που τον ταλαιπωρούσε μέχρι εκείνη τη στιγμή. Μετά από 3-4 ημέρες δεν υπάρχει ούτε σημάδι της επέμβασης στο στόμα και η πάθηση θα αργήσει πάρα πολύ να υποτροπιάσει, ενώ με την κατάλληλη στοματική υγιεινή από τον ασθενή, μπορεί να μην υποτροπιάσει ποτέ ξανά.
  Τέλος, τα Laser ερβίου μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και στην αντιμετώπιση των αυχενικών υπερευαισθησιών των δοντιών. Η ενέργεια του Laser χρησιμοποιείται στην περίπτωση αυτή για να προκαλέσει σύντηξη και φράξιμο των στομίων των τραυματισμένων οδοντινοσωληναρίων που μεταφέρουν τα εξωτερικά ερεθίσματα στον πολφό, δηλαδή το νεύρο του δοντιού, ενώ ταυτόχρονα “εκπαιδεύει” το νεύρο να αντέχει στα πιο έντονα ερεθίσματα.

• Τα Laser νεοδυμίου:

  Τα κυριότερα Laser νεοδυμίου είναι το Nd:YAG Laser με μήκος κύματος 1064nm που ανήκει στο υπέρυθρο φάσμα και είναι αόρατο από το ανθρώπινο μάτι, και τοFrequency doubled Nd:YAG Laser ή KTP Laser όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, με μήκος κύματος 532nm που είναι ένα από τα λίγα ορατά από το ανθρώπινο μάτι μήκη κύματος, με χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα. Και τα δύο είναι Laser μαλακών ιστών.
  • Το Nd:YAG Laser είναι ένα παλμικό Laser μαλακών ιστών. Υπάρχουν και κάποια συνεχή Nd:YAG Laser, αλλά τα καθαρά Nd:YAG Laser με τις θεαματικές ιδιότητες και εφαρμογές είναι τα παλμικά. Χρησιμοποιούνται σε πάρα πολλές εφαρμογές στην Οδοντιατρική και κυρίως στην Περιοδοντολογία, στην Ενδοδοντία (απονευρώσεις), στην Αισθητική Οδοντιατρική (λεύκανση δοντιών, πλαστικές επεμβάσεις), στη θεραπεία της άφθας και του έρπητα, στην απευαισθητοποίηση υπερευαίσθητων δοντιών, στην ώθηση της οστικής ανάπλασης και στη Χειρουργική του στόματος. Το μήκος κύματος των 1064nm έχει υψηλό δείκτη απορρόφησης από τις χρωστικές και πολύ μεγάλο βάθος διείσδυσης. Σε αυτές τις δυο ιδιότητες οφείλονται οι πολύ ευεργετικές επιδράσεις που έχει στην Οδοντιατρική. Κατ’ αρχήν, όλοι οι μαλακοί ιστοί του στόματος (βλεννογόνος, ούλα, χείλη κ.λ.π.) περιέχουν χρωστικές (μελανίνη κ.ά.). Φυσικά και το αίμα περιέχει μια χρωστική που απορροφά έντονα το μήκος κύματος των 1064nm, την αιμοσφαιρίνη, και γι’ αυτό το λόγο οι επεμβάσεις με το Nd:YAG Laser είναι σχεδόν τελείως αναίμακτες. Επίσης τα περισσότερα παθογόνα μικρόβια που συναντώνται στο στόμα περιέχουν χρωστικές και γι’ αυτό είναι πολύ εύκολο για το Nd:YAG Laser να τα καταστρέψει, αλλά και τα ελάχιστα μικρόβια που δεν περιέχουν χρωστικές, καταστρέφονται από τη θερμότητα. Έτσι με το Nd:YAG Laser έχουμε πλήρη αποστείρωση της περιοχής, όχι μόνο της επέμβασης, αλλά και γύρω από αυτήν, λόγω του μεγάλου βάθους διείσδυσης του μήκους κύματος.
  Σε αυτές τις ιδιότητες οφείλονται οι πολύ θεαματικές εφαρμογές του Nd:YAG Laser στην Περιοδοντολογία. Λόγω της μεγάλης απορρόφησης από τις χρωστικές των μαλακών ιστών και του αίματος, και της ικανότητας αποστείρωσης σε βάθος, χρησιμοποιούμε το Nd:YAG Laser για την αφαίρεση του φλεγμονώδους επιθηλίου των ούλων, τη μείωση και εξάλειψη της αιμορραγίας των ούλων και την αποστείρωση των θυλάκων, με άμεσο αποτέλεσμα την ταχύτατη επαναφορά των ούλων στην φυσιολογική υγιή τους κατάσταση. Ταυτόχρονα λόγω της ισχυρής του αναπλαστικής δράσης και του μεγάλου βάθους διείσδυσης, το Nd:YAG Laser δίνει μια πολύ ισχυρή ώθηση στην οστική ανάπλαση, ενεργοποιώντας τους οστεοβλάστες να παράγουν νέο οστό που θα στηρίξει το δόντι. Γι’ αυτούς τους λόγους είναι το κατ’ εξοχήν Laser μαλακών ιστών που χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ουλίτιδας, της περιοδοντίτιδας και των περιοδοντικών αποστημάτων.
  Στην Ενδοδοντία χρησιμοποιείται λόγω της ικανότητας αποστείρωσης σε μεγάλο βάθος και της ισχυρής αναπλαστικής του δράσης. Και εδώ είναι το κατ’ εξοχήν Laser που χρησιμοποιείται για την αποστείρωση του κύριου ριζικού σωλήνα, των παράπλευρων ριζικών σωλήνων και του περιακρορριζικού χώρου. Πανεπιστημιακές κλινικές έρευνες έχουν δείξει ότι το Nd:YAG Laser προκαλεί αποστείρωση (σε ποσοστό που αγγίζει το 100%), σε μεγαλύτερο βάθος από κάθε άλλο τύπο Laser και φυσικά σε πολύ μεγαλύτερο βάθος από όλες τις συμβατικές μεθόδους χημικής απολύμανσης που χρησιμοποιούνται στην Ενδοδοντία, οι οποίες παρέχουν ικανοποιητική απολύμανση μόνο μέσα στον κύριο ριζικό σωλήνα, αλλά όχι στα τοιχώματα του, στους παράπλευρους ριζικούς σωλήνες και στον περιακρορριζικό χώρο, όπου φυσικά υπάρχουν μικρόβια. Αντίθετα, η ενέργεια του Nd:YAG Laser διεισδύει βαθιά σε όλους αυτούς τους χώρους, ακόμα και αν οι ριζικοί σωλήνες είναι πολύ στενοί ή στραβοί και τους αποστειρώνει. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα ναολοκληρώνουμε την ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) μέσα σε μια μόνο συνεδρία, με απόλυτη ασφάλεια και άριστη πρόγνωση. Και επιπλέον, λόγω της ισχυρής αναπλαστικής του δράσης, προκαλεί ταχύτερη και καλύτερης ποιότητας οστική ανάπλαση στον περιακρορριζικό χώρο. Μια άλλη μακροχρόνια κλινική έρευνα που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Άαχεν από τον Φεβρουάριο του 1991 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1994, και περιελάμβανε μόνο πολύ προβληματικά δόντια που θεωρούνταν καταδικασμένα για εξαγωγή, ακρορριζεκτομή, χειρουργική αντιμετώπιση κλπ, δόντια με κύστεις, καθώς και δόντια με αποτυχημένες προηγούμενες ενδοδοντικές θεραπείες, έδειξε ότι χρησιμοποιώντας μόνο τη συντηρητική ενδοδοντική θεραπεία υποστηριζόμενη από το Nd:YAG Laser υπήρξε το θεαματικό ποσοστό επιτυχίας 82%, αποφεύγοντας έτσι τις εξαγωγές και τις χειρουργικές επεμβάσεις.
  Πολύ θεαματικές εφαρμογές έχει το Nd:YAG Laser και στην Αισθητική Οδοντιατρική. Βασιζόμενοι στον υψηλό δείκτη απορρόφησης από τις χρωστικές και στην πολύ ισχυρή αιμοστατική και αναπλαστική του δράση, χρησιμοποιούμε το Nd:YAG Laser για την αφαίρεση χρωστικών από τα ούλα και τους βλεννογόνους, την ουλεκτομή-ουλοπλαστική, την αφαίρεση ευρυαγγειών και μικρών αιμαγγειωμάτων κ.λ.π. και μάλιστα τις περισσότερες φορές χωρίς να χρειάζεται αναισθησία.
  Μια ακόμα πολύ εντυπωσιακή εφαρμογή του Nd:YAG Laser είναι στην αντιμετώπιση της άφθας και του επιχείλιου έρπητα. Αυτές οι δύο παθήσεις που είναι αρκετά επώδυνες και ταλαιπωρούν μια πολύ μεγάλη ομάδα του πληθυσμού με συχνές επανεμφανίσεις, αντιμετωπίζονται με το Nd:YAG Laser μέσα σε λίγα μόνο δευτερόλεπτα. Ο πόνος εξαφανίζεται αμέσως και μετά από μερικές ημέρες δεν υπάρχει ούτε σημάδι στο στόμα. Ειδικά για τον έρπητα που είναι μια αρκετά περίπλοκη πάθηση, καθώς ο ιός που τον προκαλεί κρύβεται στα γάγγλια και μόνο μια μικρή ποσότητα έρχεται στην επιφάνεια κατά την εμφάνιση των στοματικών εκδηλώσεων (και γι’ αυτό δεν υπάρχει ουσιαστική μόνιμη θεραπεία, παρά μόνο συμπτωματική αντιμετώπιση κάθε φορά που εμφανίζονται τα συμπτώματα), Πανεπιστημιακές έρευνες έχουν δείξει ότι με τη διαδοχική εφαρμογή του Nd:YAG Laser κάθε φορά που εμφανίζονται τα συμπτώματα οδηγούμαστε σε σταδιακή αραίωση του χρόνου επανεμφάνισης και πολλές φορές σε πλήρη εξαφάνιση.
  Μια ακόμα πολύ θεαματική εφαρμογή του Nd:YAG Laser είναι στηναπευαισθητοποίηση των υπερευαίσθητων δοντιών. Εκμεταλλευόμενοι την ικανότητα διείσδυσης της θεραπευτικής ενέργειας του Nd:YAG Laser σε μεγάλο βάθος, χρησιμοποιώντας πολύ μικρά επίπεδα αυτής της ενέργειας και μάλιστα χωρίς να αγγίζουμε το δόντι, δηλαδή χωρίς ο ασθενής να αισθάνεται απολύτως τίποτα, θεραπεύουμε τα υπερευαίσθητα δόντια μέσα σε 1-2 επισκέψεις διάρκειας 2-3 λεπτών.
  Φυσικά το Nd:YAG Laser είναι και ένα εξαιρετικό χειρουργικό εργαλείο, καθώς χάρη στις ιδιότητες που αναφέραμε παραπάνω, προσφέρει αρκετά αναίμακτες τομές, αποστείρωση σε βάθος του χειρουργικού πεδίου, πολύ καλή αιμόσταση, καθόλου ή ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και γρήγορη επούλωση χωρίς ουλές. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μόνο του σε περιπτώσεις όπως αφαίρεση ινωμάτων, αφαίρεση επουλίδων, αφαίρεση καλύπτρας, διάνοιξη αποστήματος, λήψη ιστοτεμαχιδίου για βιοψία κλπ, είτε σε συνδυασμό με ένα Laser σκληρών ιστών όπως το Er:YAG Laser για πιο πολύπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις.
  • Από την άλλη μεριά, το KTP Laser μπορεί να είναι είτε παλμικό, είτε συνεχές. Έχει ακριβώς το μισό μήκος κύματος από το Nd:YAG Laser και αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση αρχικά ενός Nd:YAG Laser και την παρεμβολή στη συνέχεια ενός κρυστάλλου KTP. Έχει παρόμοιες ιδιότητες με το Nd:YAG Laser και γι’ αυτό έχει και τις ίδιες περίπου ενδείξεις και εφαρμογές στην Οδοντιατρική, δηλαδή στην Περιοδοντολογία, στην Ενδοδοντία, στην Αισθητική Οδοντιατρική, στη θεραπεία της άφθας και του έρπητα και στη Χειρουργική του στόματος. Το βασικό πλεονέκτημα του KTP Laser σε σχέση με τα υπόλοιπα Laser είναι ότι έχει τον υψηλότερο δείκτη απορρόφησης στις χρωστικές από όλα τα μήκη κύματος (Laser, συσκευές φωτοπολυμερισμού, λάμπες λεύκανσης, συσκευές “plasma” κ.λπ.) που χρησιμοποιούνται στην Οδοντιατρική. Αυτό έχει σαν συνέπεια να έχει και την υψηλότερη απορρόφηση από τις χρωστικές των δοντιών και γι’ αυτό τις αφαιρεί ταχύτερα, βαθύτερα και με πιο μακροχρόνια αποτελέσματα από κάθε άλλη συσκευή ή μέθοδο λεύκανσης. Γι’ αυτόν τον λόγο, το KTP Laser δίκαια θεωρείται σήμερα σαν το Laser της λεύκανσης! Φυσικά, το KTP Laser μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για όλες τις εφαρμογές που αναφέρθηκαν παραπάνω για το Nd:YAG Laser.

• Τα διοδικά Laser:

  Τα διοδικά Laser περιλαμβάνουν μια αρκετά μεγάλη περιοχή μηκών κύματος μέσα στο φάσμα της ορατής (κυρίως κόκκινης) και της υπέρυθρης αόρατης φωτεινής ακτινοβολίας. Πρόκειται για συνεχή Laser, αλλά με την παρεμβολή ηλεκτρονικών και άλλων διαφραγμάτων, μπορούν να λειτουργήσουν και σαν παλμικά, χωρίς όμως να είναι γνήσια παλμικά Laser. Η σύγχρονη όμως τεχνολογία μας δίνει τη δυνατότητα να επιλέξουμε το χρονικό εύρος αυτού του τεχνητού παλμού και αυτό είναι πολύ σημαντικό για τις εφαρμογές τους στην Οδοντιατρική, ειδικά στις χειρουργικές εφαρμογές, όταν θέλουμε να τα χρησιμοποιήσουμε ανώδυνα. Γενικά στην Οδοντιατρική χρησιμοποιούνται 3 τύποι διοδικών Laser: τα διοδικά Laser pointers, τα διαγνωστικά διοδικά Laser, και τα θεραπευτικά διοδικά Laser.
  • Τα διοδικά Laser pointers είναι συνεχή, ορατά κόκκινα Laser, παρόμοια με τα γνωστά μας Laser pointers (τύπου στυλό), συνοδεύουν πάντα κάποιο θεραπευτικό Laser σκληρών ή μαλακών ιστών και ουσιαστικά χρησιμεύουν απλώς για να βλέπει ή να σημαδεύει ο γιατρός την περιοχή στην οποία θέλει να κατευθύνει την ενέργεια του θεραπευτικού Laser.
  • Τα διαγνωστικά διοδικά Laser είναι επίσης συνεχή, ορατά κόκκινα Laser, με μήκος κύματος 655nm. Χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της κρυμμένης ή αμφίβολης τερηδόνας, της υποουλικής τρυγίας (πέτρας) και των μικροβίων και η διαγνωστική λειτουργία τους βασίζεται στο φαινόμενο του ανοσοφθορισμού. Πρόκειται για Laser που διατίθενται είτε αυτόνομα (όπως στο KaVo DIAGNODENT ή στο KaVo DIAGNODENT pen), είτε σε συνδυασμό με ένα Er:YAG Laser δημιουργώντας τον μηχανισμό Detect / Feedback System (όπως στο KaVo KEY Laser 3). Στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιούνται μόνο για διάγνωση, ενώ στη δεύτερη χρησιμοποιούνται κατ’ αρχήν για τη διάγνωση και στη συνέχεια μέσω του μηχανισμού Detect / Feedback System οι διαγνωστικές πληροφορίες μεταβιβάζονται είτε στον ιατρό που χειρίζεται το θεραπευτικό Laser με τη μορφή μετρήσεων και ηχητικών σημάτων (Detect), είτε απευθείας στο θεραπευτικό Laser δίνοντας του όχι μόνο τις πληροφορίες για την ανίχνευση της τερηδόνας ή της υποουλικής τρυγίας, αλλά και την εντολή να την αφαιρέσει αυτόματα (Feedback). Δυστυχώς ή ευτυχώς, το συγκεκριμένο μήκος κύματος των 655nm αποτελεί πατέντα της εταιρείας KaVo με μοναδικό δικαίωμα χρησιμοποίησης του, και γι’ αυτόν τον λόγο, τα συγκεκριμένα Laser είναι τα μοναδικά που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Γι’ αυτό και οι υπόλοιπες συσκευές διάγνωσης της τερηδόνας χρησιμοποιούν είτε μετρήσεις της ηλεκτρικής αγωγιμότητας, είτε βασίζονται και πάλι στο φαινόμενο του ανοσοφθορισμού, χρησιμοποιώντας όμως αντί για μονοχρωματικό φως από Laser, άλλο ορατό λευκό φώς (πολυχρωματικό) και συγκεκριμένα από LED με εξίσου αξιόπιστα αποτελέσματα (όπως η διαγνωστική κάμερα VISTA PROOF της εταιρείας Durr Dental).
  • Τα θεραπευτικά διοδικά Laser είναι συνεχή, αόρατα από το ανθρώπινο μάτι Laser μαλακών ιστών. Όπως αναφέραμε παραπάνω, μπορούν με διάφορους μηχανισμούς να λειτουργήσουν και σαν παλμικά. Ανήκουν στην υπέρυθρη περιοχή και χρησιμοποιούν διάφορα μήκη κύματος που ποικίλλουν ανάλογα με την κατασκευάστρια εταιρεία. Οι δυο επικρατέστεροι σήμερα τύποι είναι ταδιοδικά Laser με μήκος κύματος 810nm και τα διοδικά Laser με μήκος κύματος 980nm. Τα μήκη κύματος αυτών των Laser έχουν παραπλήσιες ιδιότητες με αυτές του Nd:YAG Laser, δηλαδή πολύ υψηλό δείκτη απορρόφησης από τις χρωστικές και αρκετά μεγάλο βάθος διείσδυσης. Γι’ αυτό το λόγο και οι εφαρμογές τους στην Οδοντιατρική είναι παρόμοιες με τις εφαρμογές του Nd:YAG Laser, δηλαδή στην Περιοδοντολογία, στην Ενδοδοντία, στην Αισθητική Οδοντιατρική (λεύκανση δοντιών, πλαστικές επεμβάσεις), στη θεραπεία της άφθας και του έρπητα, στην ώθηση της οστικής ανάπλασης και στη Χειρουργική του στόματος.
  Στην Περιοδοντολογία παρέχουν σχεδόν εξίσου καλά αποτελέσματα με το Nd:YAG Laser, επειδή όμως κατά βάση πρόκειται για συνεχή Laser, είναι λιγότερο ανώδυνα από αυτό λόγω της μεγαλύτερης έκλυσης θερμότητας (ενώ το Nd:YAG Laser είναι σχεδόν πάντα τελείως ανώδυνο). Όπως αναφέραμε προηγουμένως, στην Ενδοδοντία πλεονεκτεί το Nd:YAG Laser γιατί προσφέρει αποστείρωση σε μεγαλύτερο βάθος, αλλά και τα διοδικά Laser των 810nm αποφέρουν πολύ καλά αποτελέσματα. Στη θεραπεία της άφθας και του έρπητα χρησιμοποιούνται με επιτυχία, ωστόσο, δεν υπάρχει προς το παρόν κάποια αξιόπιστη κλινική έρευνα σε σχέση με τη σταδιακή εξαφάνιση του έρπητα, αντίστοιχη με αυτές του Nd:YAG Laser. Φυσικά λόγω του υψηλού δείκτη απορρόφησης από τις χρωστικές, χρησιμοποιούνται και στη λεύκανση των δοντιών με άριστα αποτελέσματα, υστερούν όμως σε σχέση με το KTP Laser. Επίσης όλα τα διοδικά Laser είναι και αυτά εξαιρετικά χειρουργικά εργαλεία κοπής μαλακών ιστών και μάλιστα γρήγορης και σχεδόν τελείως αναίμακτης.
  Τέλος, επειδή είναι συνεχή Laser, όταν αυτή η ιδιότητα συνδυαστεί με πολύ χαμηλές τιμές ενέργειας ή ισχύος (μερικά mJ ή mW αντίστοιχα), μεγάλη επιφάνεια εφαρμογής (παραδείγματος χάριν 1 τετραγωνικό εκατοστό) και σε επαφή με τους ιστούς (που αυτό σημαίνει το μέγιστο δυνατόν βάθος διείσδυσης της θεραπευτικής ενέργειας του Laser), τα διοδικά Laser και κυρίως αυτό των 810nm, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για Low Level Laser Therapy (LLLT) για ταχύτερη επούλωση πληγών, ώθηση της οστικής ανάπλασης, ανακούφιση από πόνους κ.λ.π.

• Τα Laser για LLLT (Low Level Laser Therapy ή Laser Phototherapy) :

  Τα Laser για LLLT αποτελούν στην πραγματικότητα μια απλή εφαρμογή των διάφορων άλλων τύπων Laser. Χρησιμοποιούνται για την επούλωση πληγών, οστική ανάπλαση, ανακούφιση από πόνους, ταχύτερη ανάρρωση από τραυματισμούς κ.λ.π. Δεν πρόκειται για καθαρά οδοντιατρικά Laser, αλλά για γενικότερης χρήσης ιατρικά Laser και γι’ αυτό χρησιμοποιούνται περισσότερο από διάφορες άλλες ειδικότητες της Ιατρικής, ακόμη και από φυσικοθεραπευτές, καθώς στην Οδοντιατρική μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αυτό το σκοπό διάφορα από τα καθαρά οδοντιατρικά Laser. Υπάρχουν διάφοροι τύποι Laser για LLLT (καθώς σχεδόν όλοι οι τύποι Laser έχουν λιγότερες ή περισσότερες ιδιότητες για LLLT), με μήκη κύματος που συνήθως κυμαίνονται από τα 554nm έως τα 1064nm του Nd:YAG Laser, τα περισσότερα όμως από αυτά είναι διοδικά (GaAlAs diode Lasers 700-980nm, GaAs diode Lasers 904-905nm). Είναι πάντοτε συνεχή Laser με σχετικά μεγάλο εύρος δέσμης και πολύ χαμηλή ενέργεια ή ισχύ, όπως αναφέραμε παραπάνω, και χρησιμοποιούνται πάντα σε επαφή ή ακόμα και πίεση επάνω στους ιστούς. Σε άλλες ειδικότητες της Ιατρικής μάλιστα, υπάρχουν και μερικά τέτοια Laser που χρησιμοποιούνται και με τη μέθοδο του βελονισμού (δηλαδή μέσα στους ιστούς).

• Τα Laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2 Lasers) :

  Τα Laser διοξειδίου του άνθρακα ανήκουν στο αόρατο υπέρυθρο φάσμα με μήκη κύματος που κυμαίνονται μεταξύ 9000–11000nm, με πιο συνηθισμένα τα 9600nm και τα 10600nm. Πρόκειται για ισχυρά παλμικά ή συνεχή Laser μαλακών ιστών, με δυνατότητα κοπής και σκληρών. Τα μήκη κύματος των CO2 Lasers έχουν αρκετά υψηλό δείκτη απορρόφησης από το νερό και πολύ υψηλό δείκτη απορρόφησης από τον υδροξυαπατίτη. Παρ’ όλα αυτά, δεν χρησιμοποιούνται στην Οδοντική Χειρουργική για την παρασκευή κοιλοτήτων για σφραγίσματα ή στην Αισθητική Οδοντιατρική όπως τα Laser ερβίου, γιατί λόγω του πολύ υψηλού δείκτη απορρόφησης από τον υδροξυαπατίτη, τα CO2 Lasers προκαλούν έντονη απανθράκωση του δοντιού, δηλαδή κυριολεκτικά καίνε το δόντι. Πρόκειται όμως για εξαιρετικά χειρουργικά Laser κυρίως μαλακών ιστών, με δυνατότητα γρήγορης κοπής, σε βάθος και κυριολεκτικά αναίμακτης (και πάλι λόγω της προκαλούμενης απανθράκωσης στα χείλη της τομής, που όμως στους μαλακούς ιστούς είναι πολύ πιο ήπια και στην προκειμένη περίπτωση ωφέλιμη), ενώ μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και σαν Laser σκληρών ιστών, δηλαδή για την κοπή του οστού. Η χρήση τους στην Οδοντιατρική είναι σχετικά περιορισμένη, και αφορά κυρίως μικρότερες ή μεγαλύτερες χειρουργικές επεμβάσεις όπως εκβάθυνση της ουλοπαρειακής αύλακας για προσθετική αποκατάσταση, χαλινεκτομή, αφαίρεση ογκιδίων, ινωμάτων, επουλίδων, αιμαγγειωμάτων κ.λ.π. Πολύ πιο εκτεταμένη είναι η χρήση τους στη Δερματολογία με μεγάλη ποικιλία συσκευών και ρυθμίσεων με πολλές αισθητικές, χειρουργικές και άλλες εφαρμογές.
  
  
  
  
  

  Πηγή: www.laserdentalclinic.gr